YAESU FT-7B MODIFICATIES

YAESU FT-7B.

INLEIDING

Momenteel is er weer belangstelling voor deze verbeterde 50 W uitvoering van een FT-7 en op 2dehands internet sites zie je ze ook regelmatig als deel van een shack opruiming of uit een nalatenschap. Het apparaat met een enkelvoudige conversie is degelijk uitgevoerd en kan qua rustige ontvangst het met vlag en wimpel opnemen tegen menig modern apparaat. De modificaties die in dit artikel beschreven worden zijn mogelijkerwijs ook voor uw FT-7B interessant. (Heeft u weer wat te doen, hi!). Een aantal zijn toepasbaar in zowel FT-7 als FT-7B, zie ook FT-7 Modificaties.

Een groot gedeelte van het apparaat bestaat uit insteek printen en dat vergemakkelijkt een modificatie, reparatie of montage van een eigen printontwerp met een andere schakeling. Motto: eigenbouw of aangepaste print erin, werkt niet zoals verwacht, originele schakeling terug op zijn plaats.

Overigens een aantal printen (niet allemaal) van FT-7 en FT-7B kunnen zondermeer uitgewisseld worden.

Er kan meer vermogen uit het apparaat komen en bij sommige setjes zelfs bijna 100 W. Dat is echter af te raden want volgens de specificaties zijn de eindtransistors slechts geschikt voor 20 W PEP! Het maximale zendvermogen zou dan 40 W PEP zijn, maar volgens de handleiding mag het met de ALC tot 50 W opgeschroefd worden. Er waren nogal wat eigenaars die dat negeerden, met een slecht aangepaste antenne werkten en tot slot kwamen te zitten met defecte eindtorren. Vervolgens ontdekten zij dat de originele types niet meer leverbaar zijn en waren.

RX VERSTERKER

Naar mijn mening versterkt de HF voorversterker Q104 (3SK40M) aan de ingang van de ontvanger teveel en dat werd getemperd door de ontkoppel condensator C113 met 100 pF te vervangen. In een later stadium heb ik de weerstand R108 zelfs helemaal niet meer ontkoppeld met een condensator, omdat de set niet aan een mobiel maar aan een langere antenne geknoopt wordt.

BUFFER VOOR MIXER

De middenfrequentie is 9 MHz en de ontvanger is uitgerust met enkele conversie en een dubbel gebalanceerde mixer met Schottky (1SS16) diodes. Alleen de afsluiting naar de ingang van een afgestemde kring (T301) met een filter (XF301) is niet breedbandig uitgevoerd. Daarom werd een bekende bufferversterker aangebracht. Dat is vrij eenvoudig. Het coaxkabeltje van PB-1631 (pen 2) naar PB-1626 (pen 2) wordt losgemaakt en de getoonde schakeling, met aan beide zijden de kabel, ertussen geplaatst.

Als buffer (fig») had ik een P8002 gemonteerd, maar dat type is vrijwel niet meer te koop. Omdat de transistor in de schakeling met een vrij lage spanning werkt, bleek dat met een stroom van ongeveer 15 mA de in en uitgang vrijwel 50 Ω waren. Die stroom is ook niet veel voor een J310 type en daarom zal deze transistor het ook wel goed doen in de schakeling. Weerstand R moet ingesteld worden op een drainstroom van ongeveer 15 mA.

Voor een betere balans van de mixer (steeds een gelijke stroom door twee diodes) werden op PB-1631E de aansluitingen van het dioden kwartet naar L201 onderbroken en twee 10 nF condensatoren gemonteerd. Dat gaat door de diodes aan één zijde uit hun soldeergaatje te trekken en daarvoor één poot van een condensator te monteren. Elk paar diodes soldeert men dan aan de andere kant van de desbetreffende condensator. Zo blijven de printsporen intact.

EXTRA BANDPASS FILTER

Als er op 40 m nog signalen doorkomen van sterke buiten de band liggende zenders, dan kan men op P/O (PB-1634) de 40 m ingangskring T1922 uitbreiden tot een bandpass filter (BPF). Daartoe verbreekt men de draad van T1922 naar de bandschakelaar en wordt de schakeling (fig») ertussen gemonteerd.

BELASTING IF FILTER

Volgens het originele schema wordt de ingang van het kristalfilter gekoppeld aan een (te) lage source impedantie van Q302 (2SK19GR). Gewoonlijk moeten dergelijke 9 MHz filters aan de in en uitgang een reflectievrije impedantie zien van 500 Ω. Door het monteren van een transistor met een factor 1 versterking en een 470 Ω collectorweerstand is het filter op de juiste wijze belast. Zulke filters moeten eigenlijk aan de in en uitgang ook nog een condensator van 30 pF parallel hebben.

Rekening houdend met de capaciteit van de bedrading kan men naar believen de ingetekende 27 pF's toevoegen. Met het originele XF-90A heb ik qua gehoor geen verschil gemerkt en daarom zitten de cap's (nog) niet in de FT-7B.

Tijdens het testen was een voorhanden zijnde BC547 transistor gemonteerd en toen alles goed werkte werd dat vervangen door een HF type. Wat bleek, drie verschillende types deden het niet zo goed als een BC547B zodat het weer teruggeplaatst werd.

DUBBEL ZIJBAND (DSB) CLIPPER

De voorgaande schakeling kan uitgebreid worden tot een IF dubbel zijband clipper/processor om het gemiddelde zendvermogen wat op te krikken. Een echte SSB IF begrenzer met een tweede IF filter is nog mooier, maar daar is vrijwel geen plaats voor in een FT-7 of FT-7B. Zo'n DSB clipper heb ik ook al met succes aangebracht in onder andere een TS-50S.

Door ontkoppeling van de 470 Ω emitter weerstand versterkt de schakeling ook bij ontvangst. Om dat te voorkomen is de ontkoppeling alleen actief bij zenden door een 8 V spanning van pin 13 op de twee 1N4148 diodes. Zij gaan geleiden en via een 10 nF condensator wordt een 220 Ω weerstand voor HF wisselspanning parallel aan 470 Ω gelegd. De mate van processing wordt bepaald door de instelling van de MIC. GAIN knop. 

ANDER IF FILTER?

Het middenfrequent filter is een 9 MHz YAESU type XF-90A. Het is 2.6 kHz breed en de draaggolf frequenties zijn 8998.5 kHz en 9001.5 kHz. In mijn set kreeg ik een gelijkluidende klank met USB en LSB en dezelfde "kerstboompjes" op een scoop als de beide draaggolven ingesteld werden op 8998.3 en 9001.5 kHz.

Wie meer geld wil uitgeven kan een INRAD 2310 filter aanschaffen dat 2.5 kHz smal is, een mooie symmetrische doorlaat heeft en belast moet worden met 500 Ω. Inrad heeft ook een nog smaller 2.1 kHz (drop-in) filter voor een FT-7 of FT-7B.

Een geschikt monolithisch filter lijkt mij het type 9MXF24D dat voor ongeveer € 39 aangeboden wordt door FUNKAMATEUR:

http://www.box73.de/catalog/index.php?cPath=82_100&osCsid=l4e0vind3j19tbcqilhukrdva1.

Het heeft een bandbreedte van 2.4 kHz, maar moet belast worden met 980 Ω//18 pF! Overigens deze firma heeft veel interessante producten tegen redelijke prijzen voor zelfbouwers.

AFREGELEN ZIJBAND OSCILLATOR

Het afregelen doet men via de microfoon ingang met een toongenerator of meetzender met een constant niveau aan de uitgang. Het is echter beter om het signaal direct aan de balansmodulator te koppelen en niet via de microfoon aansluiting. Zo is men onafhankelijk van de soms vreemde doorlaat van een microfoon versterker.

Met een meetpen («fig) kan het signaal van een toongenerator aan C501 (1 µF) van de MOD/DEM UNIT (PB-1878A) gekoppeld worden.

De afregeling deed ik als volgt: via de meetpen werd de balansmodulator met 2900 Hz aangestuurd en de output afgeregeld op 40 W. Daarna omlaag naar 300 Hz en aan de draaggolf trimmers draaien tot de output 10 W was (dat is een verschil van 6 dB). Terug naar 2900 Hz en het zendvermogen instellen of controleren op 40 W. Vervolgens weer naar 300 Hz en draaien tot een output van 10 W. Bij mij was het niet nodig om het proces nog een keer over te doen.

De frequenties kunnen ook ingesteld worden met behulp van een nauwkeurige ontvanger of transceiver met een uitgebreide ontvanger. Maak een koppellusje aan het begin van een coaxkabel. Houdt de lus in de buurt van de FT-7B draaggolf oscillator en beluister de frequentie op de ontvanger. Regel de trimmers af op zero beat in de ontvanger.

TWEEDE IF FILTER

In een FT-7 werd als experiment het middenfrequent filter door een ander type vervangen.

Het originele model XF-90A was daarom beschikbaar voor een ander doel zoals bij voorbeeld een SSB IF speech processor, maar kreeg als experiment in deze set een andere toepassing.

Het zal misschien bekend zijn dat het voor een ontvanger beter is om een tweede filter te plaatsen (fig») net voor de balans demodulator. Na enig experimenteren met YAESU XF-90A en KVG XF9B filters kwam ik tot de eenvoudige schakeling hiernaast. Het resultaat was duidelijk te merken door afname van ruis en veel minder last of eigenlijk geen last meer van een station dat 3 kHz hoger of lager actief is. Met het smallere XF-9B filter was de kanaalscheiding nog beter.

Om het filter in te passen moet op de hoofdprint het spoortje (fig») tussen pin 7 (PB-1625A) en pin 7 (PB1878A) onderbroken worden.

In een overvolle FT-7B is vrijwel geen plaats te vinden om nog meer in te bouwen. Daarom werd de toch al niet gebruikte FIX UNIT eruit gehaald om plaats te maken voor de schakeling met het tweede kristalfilter.  

Omdat T402 met deze schakeling minder belast wordt, verandert het gedrag van de S meter. Het bleek een onverwachte goede aanvulling te zijn voor de volgende modificatie.

FILTER 9MXF24D

 Als informatie heb ik een aantal schema's aangepast voor het FUNKAMATEUR 9MXF24D filter. Beide mogelijkheden zijn niet getest. Het is niet onwaarschijnlijk dat de 1 kΩ weerstand tussen T402 en het filter een zwakkere audio bij de ontvanger te weeg brengt. Als dat niet onoverkomelijk is, moet na het filter enige versterking aangebracht worden.

S-METER

Een meer realistischer S meter aanwijzing verkrijgt men door het toevoegen van een BAT85 Schottky diode en een weerstand van 100 Ω. Merk op dat R429 en C427 niet dezelfde waarde hebben in een FT-7 en FT-7B!

INSTEEK CONNECTOR

Storingen of uitvallen komen regelmatig voor door de wijze waarop de insteek printen contact met het moederbord maken. Dat merkt men vooral als de set een lange tijd niet gebruikt is. De contactsporen zijn vertind en door teveel ervan ontstaan enigszins bolle printbanen. De vergulde veren op het moederbord hebben dan de neiging om van het bolle strookje af te glijden en zodat er geen of een slecht contact is. Er zijn twee manieren om dergelijke onderbrekingen te voorkomen. Verwijder met zuiglitze het overtollige soldeer en zorg bij het plaatsen van een insteekprint dat de contactveren goed in het midden van de printsporen komt. Op de foto kunt u zien dat sommige contactveren nog maar net aan de rand van een printspoor zitten. Een derde maatregel die hier zijn nut bewezen heeft is het licht insmeren van de veren met goede contactolie.

EXTENSION BOARD

Home made extension board.

Voor het meten aan of afregelen van de diverse insteek printen is het nodig dat men over een verlenging (extension board) beschikt om bij alle trimmers, potmeters of kerntjes te komen. Dat hulpmiddel was destijds (in de vorige eeuw) nauwelijks te krijgen en daarom was men aangewezen op een of andere vorm van zelfbouw. Ook hier werd dat gedaan en de afgebeelde modellen zijn daarvan het resultaat. Met een Stanley mesje werden de koperbanen getrokken.

Bij de rechtse "printinsteekverlenger" werd gebruik gemaakt van de veercontacten van een voormalige PC connector dat als voorbeeld erbij gelegd is. Het resultaat ziet er enigszins primitief uit, maar het werkt en zo vaak wordt zo'n verlenger meestal niet ingezet. Overigens is het de moeite waard om een afregeling daarmee te doen, want bij de laatste FT-7B die ik onder handen nam, verbeterde de ontvangst en werd de output op alle banden vrijwel gelijk.

POWER CONNECTOR

Als men dit apparaat 2dehands koopt zit er niet altijd het kabeltje en plug bij voor het aansluiten op een voeding. Ook weet men niet altijd hoe dat dan op de achterkant gedaan moet worden. Beide foto's geven een indruk hoe het een en ander werkt.