Hoogspanning (HV) door verdubbelen of verviervoudigen

(gepubliceerd in RadCom apr 1995 HV supply for FRINEAR-400)

Click on flag for English

HOOGSPANNING VOEDING

Het vinden van een betaalbare hoogspanning transformator voor het voeden van een versterker begint steeds meer een probleem te worden. Voor een nieuw exemplaar vraagt men inmiddels een fortuin! Soms lukt het nog op een vlooienmarkt of heeft een oudere zendamateur nog iets liggen. Er is nog een methode om aan een HV gelijkspanning te komen: spanningsverdubbeling of verviervoudiging.

VERDUBBELEN

Door («fig) verdubbelen of verviervoudigen is op economische wijze een hoogspanning te verkrijgen. Er wordt in artikelen nogal negatief geschreven over een dergelijke methode. Kennelijk heeft zo'n auteur zoiets nooit geprobeerd of heeft componenten toegepast die niet in de schakeling thuis horen. Als er capaciteiten worden gebruikt van voldoende grootte, dan kan een behoorlijke voeding van een hogere spanning gemaakt worden.

VOEDING 1300 V

Door het combineren van beide schakelingen werd door mij een ontwerp gemaakt dat bestaat uit een 1 ÷ 1 scheiding transformator waarbij met twee schakelaars de wisselspanning respectievelijk gelijkgericht, verdubbeld of verviervoudigd wordt. De (fig») schakeling is voor zover ik weet niet eerder door iemand anders gepubliceerd en daarom neem ik aan dat mijn artikel in RadCom van april 1995 voor velen iets nieuws was.

Het in stappen opschakelen van de spanning is gemakkelijk en handig bij het experimenteren met HF versterkers. De elco's worden langzamer opgeladen en bij het afstemmen worden de buizen gespaard. Een inschakel vertraging, "softstart" schakeling, is niet nodig. Met de waarden die in het schema zijn aangegeven is de onbelaste spanning ongeveer 1300 V en belast met 800 mA zakt de spanning naar 1100 V. Met SSB is de gemiddelde spanning ongeveer 1200 V.

Dit ontwerp was oorspronkelijk ontworpen voor een FRINEAR-400 versterker en rechts ziet u in deze versterker een 230/230 V~ scheidingstransformator en links het pakket elco's. De rode streepjes zijn weerstanden parallel over de elco's. Als u de schakelaars aan de frontplaat monteert zorg dan vanwege de hoge gelijkspanning voor een goede kwaliteit of doe het met relais. In mijn lineair zitten gewone kunststof typen voor 250 V~. Op de foto ziet het er nogal rommelig uit omdat de lineair regelmatig gebruikt wordt om iets uit te proberen. Destijds waren hier geen 470 µF in voorraad en daarom werd de voeding opgebouwd door serieparallel schakelen van 330 µF/250 V condensatoren. De gelijkrichtdiodes zijn 3A typen met een PIV van 1000 V of meer.

Elektrolytische condensatoren in geschakelde voedingen zijn er in vele maten en uitvoeringen. Typen van 220 µF/400 V tot 470 µF/450 V zijn redelijk goed te verwerven. Kijk eens op www.ebay.de want daar kan men regelmatig dergelijke nieuwe elco's voor een redelijke prijs per 8 of 10 stuks vinden. Ook als ze per stuk op per paar aangeboden worden, volstaat een email naar de aanbieder om er meer dan één te kopen. Vrijwel al mijn exemplaren werden via genoemde site aangeschaft.

VOEDING 2200 V

Ook met een 220 ÷ 380 V transformator is een behoorlijke voeding te maken. Houdt er wel rekening mee dat met ons huidige elektriciteitsnet er aan de secundaire kant een hogere spanning gegenereerd wordt. Bij mijn experimentele voeding op het plankje werd een 380 ÷ 220 V trafo ingezet. Als zoiets gebruikt wordt voor een 220 ÷ 380 V overzetting, ontstaat er aan de secundaire kant een lagere spanning dan 380 V.